Özel Eğitim Laboratuvarı ve Uygulama Birimi (ÖZLAB) Özel Eğitim Bölümü Başkanlığının önerisiyle Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanlığına bağlı olarak 2021-2022 öğretim yılında kurulmuştur. Birimimizde; otizm spektrum bozukluğu, zihinsel yetersizlik, gelişimsel yetersizlik ve öğrenme güçlüğü alanlarında değerlendirme, danışmanlık ve eğitim hizmetleri yürütülmektedir.

       ÖZLAB’ın amacı, özel gereksinimi ve yetersizlik riski olan tüm bireyler için değerlendirme yapmak, özel gereksinimi ve yetersizlik riski olan tüm bireylerin ailelerine, öğretmenlerine ve bu bireylerle çalışan diğer uzmanlara danışmanlık hizmeti sunmak, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü öğretim elemanlarının özel gereksinimi ve yetersizlik riski olan bireylerle ilgili bilimsel araştırmalar yapmasına olanak sağlamak ve Özel Eğitim Bölümü lisans/lisansüstü öğrencilerinin gözlemler yapmasını sağlamaktır.

Özel Eğitim Laboratuvarı ve Uygulama Biriminde (ÖZLAB) aşağıdaki hizmetler sunulmaktadır:

Değerlendirme:

ÖZLAB’da değerlendirme hizmetleri iki amaçla gerçekleştirilir:

• Gelişimsel risk şüphesi ya da özel gereksinimli olan bireylerin tüm gelişim alanlarına ilişkin performanslarını belirlemek,

• Yetersizlik riski bulunan bireylerin, tanılama (tıbbi ve eğitsel) ve eğitim kurumlarına yerleştirme sürecini başlatmak için ilgili kurumlara yönlendirmek.

ÖZLAB’da değerlendirme hizmetleri özel gereksinimli veya yetersizlik riski olan bireylerin tüm gelişim alanlarına ilişkin performansının formal ve informal değerlendirme araçlarıyla değerlendirilmesi yoluyla yapılır. Değerlendirmeler bireyin durumuna göre değişmekle birlikte ortalama 1.5-2 saat sürmektedir. Bu süreçte kapsamlı aile görüşmeleri ve birey ya da çocuk ile doğrudan değerlendirmeler gerçekleştirilir. Doğrudan değerlendirme sürecinde:

• Standart testler,

• Dereceleme ölçekleri,

• Ölçüt bağımlı testler gibi ölçme araçları kullanılır.

Değerlendirme sonucunda bireyin gelişim alanlarına ilişkin performansına ilişkin bir rapor hazırlanır. ÖZLAB’da bireyin gereksinimine göre uzmanların kullanabilecekleri değerlendirme araçları aşağıdaki gibidir:

• Anadolu Sak Zeka Ölçeği (ASİS)

• Erken Okuryazarlık Testi (EROT)

• Moxo Dikkat Testi

• Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği (GOBDÖ)

• Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA)

• Erken Gelişim Envanteri (EGE)

• Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL)

• İVO-ODS Otizm Spektrum Bozukluğu Kapsamlı Değerlendirme Seti

• DENVER II Gelişimsel Tarama Testi

• Sesli Okuma Becerisi ve Okuduğunu Anlama Testi (SOBAT)

• Portage Erken Eğitim Envanteri

• Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı Gelişim Envanteri

Danışma: 

ÖZLAB da gelişimsel risk şüphesi ya da özel gereksinimli bireylerin ailelerine yönelik bilimsel temelli danışmanlık hizmetleri sunulmaktadır. Danışmanlık seansları ÖZLAB’da belirlenen gün ve saatte gerçekleştirilmekte ve ortalama 1-1.5 saat sürmektedir. Çocuğun ve ailenin gereksinimlerine göre belirlenen zaman aralıklarında (örn. ayda bir, altı ayda bir vb.) gerçekleştirilen bu görüşmelerde, ailelere çocuklarının gelişimsel ihtiyaçlarını desteklemeye yönelik rehberlik sağlanmakta; ev ortamında uygulanabilecek etkinlikler, ebeveyn-çocuk etkileşimini güçlendiren stratejiler ve günlük yaşam rutinlerine uyarlanabilir öneriler paylaşılmaktadır. Danışmanlık hizmeti ile, ailelerin çocuklarının gelişim süreçlerinde etkin rol almalarını sağlamak, çocuğu ve aileyi doğal ortamında desteklemek; aynı zamanda ailelerin ihtiyaç duydukları profesyonel desteğe düzenli aralıklarla erişebilmeleri amaçlanmaktadır.

Aile Danışmanlığı: 

ÖZLAB’da sunulan aile danışmanlığı hizmeti; aile sisteminin ve işlevinin bozulmasına neden olan, aile bireylerinin gelişimlerini olumsuz yönde etkileyen, aile yaşam döngüsü ve gelişimsel farklılıklar nedeniyle eşler arasında ilişki ve iletişim sorunlarına yol açan, anne-babaların rol ve sorumluluklarını sağlıklı bir biçimde yerine getirmelerini güçleştiren ve aile üyelerinin psiko-sosyal ve ekonomik yapılarını tehdit eden sorunların oluşmadan engellenmesi ve ortaya çıkan sorunların çözümlenmesinde birey ve aile ile çalışılmasını ve geçiş dönemlerinin sorunsuz atlatılmasına yönelik ailelere destek sunulmasını içermektedir.

Eğitim:

ÖZLAB da bireysel eğitim hizmetleri sunulmaktadır. Belirlenen zaman aralıklarında (örn. haftada bir seans, iki haftada bir seans vb.) gerçekleştirilen bu seanslarda, her bireyin gelişimsel özellikleri dikkate alınarak bireyselleştirilmiş eğitim planları hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. Eğitim sürecinde bireylerin bilişsel, dil, sosyal-duygusal ve motor gelişim alanlarının desteklenmesine önem verilmekte; günlük yaşam becerileri ile bağımsızlıklarını artırmaya yönelik uygulamalara yer verilmektedir. ÖZLAB da eğitim hizmetleri öğretim elemanının kendisi tarafından sunulabileceği gibi öğretim elemanının koordinatörlüğünde bölümün lisans veya lisans üstü öğrencileri tarafından da sunulabilmektedir. Bireysel eğitimler Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere bir ders saati olup, 40 dakikadır.

ÖZLAB da eğitim hizmetlerinde kullanılan programlar:

• Triple P-Olumlu Anne Babalık Eğitim Programı

• Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı

• Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı (ETEÇOM)

• Gelişimsel Destek Programı (GEDEP)

• Otistik Çocuklar için Davranışsal Eğitim Programı (OÇİDEP)

• Disleksi Eğitim Müdahaleleri-Okuma (DEM-OKU)